Một doanh nghiệp muốn phát triển bền vững thì một trong những yếu tố quan trọng được đặt lên hàng đầu phải là quản trị nhân sự hiệu quả. Theo đó, việc áp dụng mô hình quản lý nhân sự phù hợp với thực tế hoạt động sẽ góp phần tối ưu nguồn nhân lực và từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh. Vậy mô hình quản trị nhân lực đóng vai trò như thế nào đối với các doanh nghiệp, tổ chức? Hãy cùng OSOFT tìm hiểu các mô hình quản trị nguồn nhân lực phổ biến nhất hiện nay để áp dụng hiệu quả cho doanh nghiệp của bạn!
Mô hình quản lý nhân sự là gì?
Mô hình quản lý nhân sự (hay mô hình quản lý nguồn nhân lực) là tập thể tất cả các hoạt động có liên quan đến nhân sự của doanh nghiệp, tổ chức. Chúng bao gồm: tìm kiếm, thu hút, tuyển dụng, đào tạo, theo dõi – đánh giá, duy trì lòng trung thành,… Một doanh nghiệp muốn hoạt động ổn định và phát triển thì cần lấy nhân sự làm yếu tố cốt lõi. Việc quản lý nhân sự dựa trên nền tảng gắn kết, tạo dựng mối quan hệ sẽ là một trong những chiến lược quan trọng hàng đầu.
Tại sao cần áp dụng các mô hình quản trị nguồn nhân lực?
Các mô hình quản lý nhân sự được áp dụng phổ biến bởi nhiều lợi ích quan trọng mà nó mang lại cho doanh nghiệp. Cụ thể:
Xây dựng và phát triển bộ máy nhân sự
Mô hình quản trị nhân lực giúp doanh nghiệp xây dựng và phát triển bộ máy nhân sự chất lượng. Dựa theo đó, doanh nghiệp có thể tìm kiếm, đào tạo và giữ chân đội ngũ nhân viên có trình độ và tay nghề cao. Mô hình quản lý nhân sự cũng giúp doanh nghiệp phân công “đúng người đúng việc”, giúp nhân viên phát huy hết năng lực của mình.
Tăng hiệu suất công việc
Mô hình quản lý nhân sự giúp doanh nghiệp định hướng, quản lý và đánh giá hiệu suất công việc của nhân viên một cách chính xác. Bằng cách xác định các tiêu chí đánh giá, mô hình quản lý này giúp đội ngũ nhân sự hiểu rõ và hoàn thành tốt công việc được giao. Ngoài ra, mô hình quản trị nhân sự còn giúp doanh nghiệp phân công và sắp xếp công việc cho nhân viên một cách tối ưu, giảm thời gian và chi phí đáng kể. Sau cùng giúp tăng hiệu suất công việc tổng thể của doanh nghiệp.
Tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp
Áp dụng các mô hình quản lý nhân sự giúp tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp và thân thiện. Quy trình làm việc rõ ràng giúp định hướng công việc, nhiệm vụ một cách rõ ràng và minh bạch. Ngoài ra, mô hình nhân sự cũng là cơ sở để xác định và thực hiện các chính sách lương và phúc lợi cho nhân viên. Từ đó giúp họ cảm thấy được đảm bảo và tin tưởng về tương lai khi làm việc tại doanh nghiệp. Mục tiêu sau cùng là tăng tính trung thành và trách nhiệm của họ với công việc và tổ chức.
Quản lý rủi ro và giải quyết tranh chấp nội bộ
Việc áp dụng các mô hình quản lý nguồn nhân lực còn giúp doanh nghiệp quản lý rủi ro và giải quyết các vấn đề liên quan đến nhân sự một cách hiệu quả. Bằng cách cung cấp các quy trình và các cơ chế hợp lý, các mô hình này cho phép giải quyết các vấn đề của nhân viên hoặc các bộ phận khác nhau trong cùng tổ chức.
Đồng thời, nó còn giúp tổ chức xác định và thực hiện các chính sách và quy định về việc giải quyết tranh chấp, giúp cho các bên cạnh giải quyết vấn đề một cách công bằng và hợp lý. Từ đó tạo dựng một môi trường làm việc trong sạch, tăng tính đoàn kết và hợp tác giữa các nhân viên và bộ phận trong tổ chức.
Các mô hình quản lý nhân sự được áp dụng phổ biến hiện nay
Có nhiều loại mô hình quản trị nhân sự phù hợp với lĩnh vực, quy mô và mô hình kinh doanh khác nhau. Để giúp doanh nghiệp lựa chọn được những mô hình phù hợp nhất, dưới đây chúng tôi xin liệt kê những đặc điểm của từng loại mô hình như sau:
Mô hình quản trị nguồn nhân lực 5PS – Schuler
Mô hình quản trị nguồn nhân lực 5PS của Schuler là một trong những mô hình được áp dụng phổ biến nhất hiện nay. Mô hình này được phát triển gồm 5 yếu tố chính:
- Philosophy (Triết lý): Đây được xem là yếu tố quan trọng nhất bởi nó cung cấp nền tảng để phát triển mô hình quản lý nhân sự. Đồng thời cho biết mục tiêu mà doanh nghiệp muốn đạt được về nguồn nhân lực.
- Policies (Chính sách): Quy định rõ những quy trình và tiêu chuẩn mà doanh nghiệp muốn áp dụng vào việc quản trị nhân sự.
- Programs (Các chương trình): Bao gồm các hoạt động cụ thể mà doanh nghiệp thực hiện dựa trên nền tảng triết lý và chính sách về nhân sự.
- Practices (Hoạt động): Đây là cách mà doanh nghiệp thực thi các chương trình và chính sách nhân sự.
- Process (Quy trình): Đảm bảo mô hình quản lý nhân sự được áp dụng một cách chính xác và liên tục.
Áp dụng mô hình 5P trong quản trị nhân sự có thể giúp doanh nghiệp tối ưu hóa giá trị nguồn nhân lực và tăng hiệu quả hoạt động tổng thể. Bên cạnh đó, nó cũng giúp giải quyết tranh chấp nội bộ và tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, hiệu quả.
Mô hình quản lý nhân sự của William Ouchi
Mô hình quản lý nhân sự của William Ouchi (còn gọi là học thuyết Z) là phương pháp quản trị nhân sự kết hợp giữa công tác quản lý nhân sự và chiến lược kinh doanh. Mô hình này kết hợp các yếu tố của mô hình quản lý tiên tiến và quản lý truyền thống. Mục tiêu hướng đến là tạo ra một môi trường làm việc lý tưởng và duy trì sự trung thành của đội ngũ nhân viên với doanh nghiệp.
Mô hình này đặt nền tảng cho quản lý nhân sự bằng cách tạo điều kiện cho đội ngũ nhân viên không ngừng sáng tạo và hoàn thiện. Nhân viên cấp dưới hoàn toàn có thể tham gia đề xuất ý tưởng, quyết sách hay phản ánh các vấn đề lên cấp trên. Các cấp lãnh đạo, quản lý cũng đồng thời khuyến khích nhân viên phát huy hết năng lực của bản thân.
Học thuyết Z được nhiều doanh nghiệp áp dụng trong quản trị nguồn nhân lực, đặc biệt là các doanh nghiệp Nhật Bản và phương Tây nhờ tính hiệu quả và thành công mà nó mang lại cho doanh nghiệp.
Mô hình Maslow – nền tảng quản trị nhân lực
Một trong các mô hình quản trị nguồn nhân lực được áp dụng phổ biến nhất phải kể đến mô hình quản trị của Maslow. Mô hình này có cấu trúc như một kim tự tháp với 5 tầng nhu cầu của người lao động từ cơ bản đến cao cấp bao gồm:
- Nhu cầu sinh học: Bao gồm các nhu cầu cơ bản nhất của con người như ăn uống, nơi ở, ăn mặc, nghỉ ngơi, giải trí,…
- Nhu cầu an toàn: Đây là nhu cầu được ở trong một môi trường sống và sinh hoạt an toàn, đảm bảo được cuộc sống, gia đình, việc làm và tài sản.
- Nhu cầu xã hội: Là mong muốn được hòa nhập vào cộng đồng, tập thể nào đó.
- Nhu cầu được tôn trọng: Mong muốn được mọi người xung quanh từ gia đình, bạn bè đến xã hội tôn trọng và tin tưởng.
- Nhu cầu được thể hiện mình: Đây là nhu cầu được thể hiện cá tính, năng lực của bản thân trước mọi người.
Các nhu cầu kể trên được sắp xếp theo mức độ tăng dần. Theo đó, nếu một doanh nghiệp muốn tạo điều kiện cho nhân viên phát huy năng lực và làm việc hiệu quả, doanh nghiệp phải đảm bảo rằng nhu cầu của nhân viên được đáp ứng tốt. Điều này cũng đồng nghĩa, doanh nghiệp cần chú trọng vào các chính sách, chế độ phúc lợi và lương thưởng cho nhân viên. Đồng thời tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp và công bằng.
Mô hình quản trị nhân sự Harvard
Mô hình Harvard cũng được rất nhiều doanh nghiệp áp dụng vào công tác quản trị nhân sự. Mô hình này lấy nhân viên làm trọng tâm của công tác quản lý, cải thiện hiệu quả quản trị bằng cách đáp ứng nhu cầu, mong muốn của nhân viên đồng thời cung cấp cho họ cơ hội để phát triển.
Theo mô hình này, người lao động sẽ chịu tác động của 3 yếu tố quan trọng bao gồm:
- Ảnh hưởng từ người lao động: Một nhân viên có thể chịu sự ảnh hưởng từ các đồng nghiệp trong công ty và cấp trên. Nghĩa là khi tất cả mọi người đều cố gắng không ngừng để hoàn thành công việc thì cá nhân cũng sẽ được thúc đẩy để nỗ lực nhiều hơn trong quá trình làm việc.
- Môi trường làm việc: Mô hình nhấn mạnh rằng một môi trường làm việc lý tưởng là yếu tố quan trọng để giữ chân nhân viên. Tất cả các yếu tố như: thời gian làm việc, nghỉ ngơi, văn hóa doanh nghiệp,… đều tác động đến tâm lý của người lao động.
- Các dòng luân chuyển nhân sự: Khi những nhân viên xuất sắc được đề xuất thăng cấp hay chức vụ trong tổ chức, điều này tạo động lực lớn cho tập thể nhân sự để cố gắng đạt được vị trí như mong muốn.
Mô hinh phát triển nhân sự GROW
Mô hình GROW được xây dựng vào những năm 1980 bởi nhóm các nhà kinh doanh Graham Alexander, Alan Fine và Sir John Whitmore. Mô hình này được sử dụng để mô tả cách mà bạn lập kế hoạch để đạt được một mục tiêu nhất định. Tên gọi GROW là viết tắt của các từ:
- Goal – Mục tiêu: Đầu tiên bạn cần xác định mình sẽ đi tới đâu và những gì mong muốn đạt được.
- Reality – Tình hình thực tế: Xác định vị trí xuất phát hiện tại của mình đang ở đâu, mình có những tài nguyên gì trong tay để thực hiện kế hoạch.
- Options (or Obstacles) – Tùy chọn (hoặc trở ngại): Khám phá các tuyến đường (lựa chọn) khác nhau để có thể đi đến cái đích.
- Will(or Way Forward) – Ý chí sẵn sàng (hoặc Đường đi phía trước): Chuẩn bị tinh thần và ý chí mạnh mẽ để đảm bảo mình có thể vượt qua mọi trở ngại, đi đến phía trước và đạt được mục tiêu đề ra.
GROW được xem là một trong những mô hình quản lý nhân sự phổ biến được đưa vào công tác lãnh đạo. Nó thường được áp dụng để thiết lập các quy trình nhằm đưa tổ chức vào luồng hoạt động, cải thiện hiệu quả tổng thể. Dựa trên mô hình này, nhà quản lý cũng có thể xác định được những vấn đề và cơ hội để giúp nhân viên của mình định hướng, phát triển tốt trong nghề nghiệp.
Mô hình theo thuyết X-Y của Douglas McGregor
Thuyết X – Y của Douglas McGregor là hai hệ thống giả thiết trái ngược nhau, có thể được áp dụng một cách linh hoạt trong khâu quản trị nhân sự.
Theo thuyết X, bản chất con người sẽ tác động phần lớn đến mô hình quản trị nhân sự trong tổ chức. Cụ thể:
-
- Về bản chất, con người không thích làm việc và luôn tìm cách trốn tránh khi có thể.
- Con người không thích bị kiểm soát và chỉ khi bị kiểm soát mới có thể làm việc tốt.
- Con người thường ích kỷ, luôn đặt bản thân mình lên hàng đầu.
- Không có hoài bão và khát vọng vươn lên.
Như vậy, có thể thấy thuyết X cho rằng con người luôn có thiên hướng nghiên về những điều tiêu cực. Và khi quản lý nhân sự theo giả định của học thuyết X, nhà quản trị cần: thưởng cho họ nếu muốn họ làm việc và ngược lại là trừng phạt.
Tuy nhiên trong thực tế, không phải lúc nào người lao động cũng nghĩ về những điều tiêu cực. Chính vì thế thuyết Y đã được McGregor đưa ra để làm hoàn chỉnh hơn những vấn đề đặt ra từ thuyết X.
- Về bản chất, con người thích làm việc và coi việc làm là nhu cầu cần thiết.
- Con người có ý thức tự rèn luyện, điều chỉnh và kiểm soát tốt khi được giao việc rõ ràng.
- Con người có ý thức trách nhiệm và biết chịu trách nhiệm trước những lỗi sai.
- Bất cứ ai cũng có khả năng sáng tạo và lòng nhiệt huyết trong công việc.
Và để áp dụng mô hình này vào quản lý nhân sự của tổ chức, nhà quản lý cần:
- Xác định trách nhiệm rõ ràng để nhân viên chủ động trong việc thực hiện, kiểm soát và đánh giá.
- Mở rộng trách nhiệm, nghĩa vụ của các thành viên trong doanh nghiệp để họ cảm thấy được tin tưởng, giao trọng trách.
- Xây dựng các hoạt động giúp mọi người gắn kết và trung thành hơn với tổ chức.
- Tạo môi trường làm việc tự do để nhân viên có thể thoải mái sáng tạo, đề xuất ý tưởng.
Mô hình ma trận quản lý nhân sự
Mô hình ma trận là sự kết hợp của 2 cấp độ báo cáo theo cả chiều dọc và chiều ngang. Cụ thể hơn, mỗi nhân sự có thể nằm trong nhiều bộ phận/đội nhóm khác nhau khi tham gia dự án. Và do đó họ cũng có vai trò, chức năng riêng để phù hợp. Sau mỗi dự án, nhân sự có thể tiếp tục tham gia đóng góp cho một dự án khác với vị trí công việc khác mà không bị bó buộc trong khuôn khổ.
Mô hình quản trị nhân sự theo địa lý
Mô hình quản trị nhân sự theo địa lý được áp dụng phổ biến cho các doanh nghiệp nhiều chi nhánh. Các chi nhánh thuộc nhiều vùng địa lý khác nhau sẽ có cách thức tổ chức và quản lý riêng biệt. Điều này đảm bảo rằng quá trình hoạt động của từng chi nhánh sẽ diễn ra thuận lợi, phù hợp với từng vùng miền, địa phương.
Đặc điểm của mô hình này đó chính là các chi nhánh nhỏ sẽ phải báo cáo mọi hoạt động, vấn đề về trụ sở chính. Như vậy, bộ máy doanh nghiệp mới có thể được kiểm soát chặt chẽ và được điều chỉnh kịp thời.
Lời kết
Quản lý nhân sự là công tác đóng vai trò quan trọng trong quá trình hoạt động của mọi doanh nghiệp, tổ chức. Để đảm bảo hiệu quả quản lý, doanh nghiệp sẽ cần đến sự hỗ trợ đắc lực của các mô hình quản lý nhân sự. Dựa trên cơ sở đó, công tác quản lý sẽ trở nên dễ dàng và tối ưu hơn.
Ngoài việc áp dụng các mô hình quản trị điển hình, doanh nghiệp cũng cần đưa vào sử dụng các loại phần mềm quản lý nhân sự nhằm số hóa dữ liệu, tăng cường bảo mật và nâng cao hiệu quả. Do vậy, đừng chần chừ mà hãy liên hệ ngay với OSOFT để được tư vấn giải pháp tốt nhất!
